Reflexen in de klas….

“Erika,moet ik een baksteen halen?”. “Ga eens rechtop zitten.” Hoe vaak heb ik dit wel niet gehoord tijdens mijn basisschooltijd? Als de leerkracht toen wist wat ik nu weet, zou hij niet dit soort dingen hebben gezegd. Ik was trouwens dol op deze meester hoor, hij kon prachtige verhalen vertellen, maar ik zat wel altijd met mijn hand onder mijn hoofd. Ik had toen nog een erg actieve TLR. Die reflex zorgt voor een goede hoofdoprichting. 

*Wat zijn reflexen?

Reflexen zijn onbewuste acties van ons lichaam.  Vooral in de eerste fase van ons leven zijn die erg belangrijk; om geboren te worden, om naar de borst van de moeder te kruipen en huilen omdat je eten wilt. Deze reflexen worden in de loop van te tijd geïntegreerd door bewegingen.  Daarom is vrij bewegen door baby’s en peuters zo ontzettend belangrijk.

*Niet geïntegreerde reflexen

Soms worden reflexen niet goed of niet goed genoeg geïntegreerd, daar kan je als kind (maar ook nog als volwassene) last van hebben. Als een basisreflex niet goed is geïntegreerd dan zijn er waarschijnlijk nog meer reflexen actief.

De zintuigelijke ontwikkeling heeft een groot verband met de reflexen. Veel kinderen met nog actieve reflexen hebben vaak ook last van prikkelverwerkingsproblemen.  Een baby reageert onbewust op een prikkel en dan zie je de reflex. Er zijn allerlei testjes om te ontdekken welke reflex nog actief is. Deze testen zijn allemaal gebaseerd op een zintuigelijke prikkel. Als een reflex steeds beter wordt geïntegreerd kan een kind steeds beter zijn gedrag bewust aansturen.

*In de klas zie je:

– kinderen die op een been zitten

– kinderen die kauwen op potloden gummen en kragen (soms gaat de hele gum in de mond)

– kinderen die de middellijn nog niet goed kunnen oversteken

– kinderen die gauw bang zijn voor harde geluiden

– kinderen die gauw boos of opstandig zijn

– kinderen die met hun hand onder hun hoofd zitten

– kinderen die moeite hebben om afscheid te nemen

– kinderen die niet op de lijn kunnen schrijven

– kinderen die wiebelen en friemelen

– kinderen die elke keer weer gaan staan

– kinderen die ongevoelige zijn voor prikkels (de juf niet horen klappen)

– kinderen die juist te gevoelig zijn (denken dat de juf boos op hem/haar is)

*Wat kan jij doen als leerkracht in de klas? 

Begrip

Als eerste is het fantastisch als je ziet dat deze kinderen onbewust gedrag laten zien. Laat weten dat je ze ziet en hen begrijpt. Zoek naar alternatieve manieren om de onbewuste prikkel te reguleren. Kinderen geven dit zelf vaak al aan in hun gedrag. Kinderen die willen staan of wiebelen is een wiebelkussen, fidget, statafel, fietsband tussen de poten van de tafel of een speciale stoel een goede oplossing. Voor de kinderen die met hun hand onder hun hoofd zitten, kan een voetenbankje onder hun voeten goed helpen. Andere kinderen hebben weer baat bij een koptelefoon, een kauwdop op de achterkant van hun pen of een koptelefoon met white noise muziek. Voor dit alles geldt wel: inzetten op het moment dat het nodig is. Dus niet elke moment en de hele dag door. Maak hier in goede afspraken met de kinderen in de klas. Je wilt namelijk wel dat kinderen een ontwikkeling hierin gaan doormaken. 

Bewegen

Kinderen leren vanaf baby al door te bewegen, door te bewegen worden reflexen geïntegreerd. Laat kleuters veel spelen met sensorisch materiaal, doe veel stop -en denkspelletjes (Annemaria koekoek). Zorg dat kleuters en peuters kunnen sjouwen met zware spullen, gebruik diverse soorten klei. Laat ze op de tafel werken met vouwen, zodat ze hun steunhand ook ontwikkelen. Biedt veel activiteiten aan die 2-handig zijn, zoals klapspelletjes, ramen lappen en 2 handig tekenen. Ga weer rollen op het gras en in de gymzaal. Laat ze kruipen door een tunnel, kruipen over de vloer en ga weer kruiwagentje spelen. Met kruiwagentje spelen ben je namelijk met veel reflexen tegelijk bezig. 

Simpele oefeningen om met de hele klas te doen in de hogere klassen zijn: Kruisloop, klei maken en kneden, de kinderen zichzelf heel lang laten maken en dan weer heel klein laten maken, draaien naar links en rechts met de armen wijd op hun plek en natuurlijk even naar buiten om een kruiwagenrace te doen. Een parachutist spelen op hun tafel doen is een van de favoriete bewegingen van mijn huidige klas. Natuurlijk zijn er veel beweegactiviteiten die reflexen integreren. Kijk eens bij de oefeningen van braingym.

Meer lezen of weten over dit onderwerp?

Ik heb hier een korte summiere uitleg gegeven over reflexen in de klas. Het onderwerp is veel uitgebreider dan ik heb beschreven. Ik heb geen aandeel in het onderstaande boek, maar voor wie meer wil weten over reflexen, zintuigelijke en motorische ontwikkeling, is dit een compact boek en vat het boek het grootste deel van mijn boekenkast in een boek samen:

Help! Te veel kinderen vallen uit op school van Guy Stevens , over reflexen, maar ook over de psychomotorische ontwikkeling van kinderen. Te bestellen via guystevens4356@gmail.com