Lateralisatie

De lateralisatiefase

is de fase in de neuro-motorische ontwikkeling bij kinderen, waarbij de voorkeur voor links of rechts wordt bepaald. Vóór de leeftijd van ongeveer zes jaar gebruikt een kind zijn handen en voeten nog symmetrisch, de bewegingen zijn dan nog elkaars spiegelbeeld. Dat is ook waarom een jong kind nog moeite heeft met links en rechts, maar ook met voor, achter en onder of boven. Pas als duidelijk is welke kant dominant blijft wordt duidelijk of een kind met name vanuit zijn linker of rechter hersenhelft wordt aangestuurd.

Voorkeurskant

Rond de 8,5 jaar ontstaat er pas een duidelijk voorkeurskant die actief het ‘werk’ doet en de andere kant assisteert de voorkeurskant. Rechtshandigheid of linkshandigheid wordt dan pas echt bepaald. Ook al lijkt het of een kind altijd de rechterhand gebruikt, dan kan nog steeds de lateralisatiefase nog niet afgerond zijn. Eigenlijk beginnen veel kinderen dus té vroeg aan het schrijfonderwijs. Veel beter is het om eerst te leren lezen en pas halverwege groep 3 de letters aan te leren om te schrijven.

Een verlate lateralisatie kan leerproblemen met zich meebrengen. Bij sommige kinderen is het lateralisatieproces  in groep 5 of 6 nog niet goed afgerond. Dit kan ik met een aantal testen goed in beeld brengen. Een kenmerk op school is bijvoorbeeld dat deze kinderen op een wit blad moeite hebben om recht onder elkaar te schrijven. Je ziet dan dat ze bovenaan wel netjes links boven aan beginnen, maar de volgende regels telkens iets naar rechts verspringen.

Een goede lateralisatie is belangrijk voor:

• Verfijnde motoriek
• Ruimtelijke oriëntatie
• Werkrichting
• Middellijn kruisen
• Hogere cognitieve vaardigheden als lezen, schrijven en rekenen

Middellijn kruisen

Kinderen die niet goed gelateraliseerd zijn hebben moeite met links en rechts, maar ook moeite met het kruisen van de middellijn. Om een kind te laten lateraliseren zijn er oefeningen die gedaan kunnen worden. Door middel van diverse oefeningen bouw ik de oefeningen op tot het kruisen van de middellijn soepel verloopt. Uiteindelijk zal een kind van hieruit een voorkeurskant gaan bepalen.

Spiegelen en richting omdraaien

Kinderen die hun lateralisatiefase nog niet hebben afgerond kunnen nog letters blijven spiegelen. Ook kan hun werkrichting van rechts naar links zijn en dat is natuurlijk niet handig in een maatschappij die van links naar rechts schrijft en leest. Dit kan een kenmerk van dyslexie te zijn, maar het hoeft niet. Vaak zien we bij beide problemen spiegelen van letters. Het een hoeft het ander niet uit te sluiten.